Szeroki wybór na rynku obuwniczym i zwiększający się odsetek wad stóp u dzieci nasuwa pytanie, które może zadać sobie każdy rodzic – jakie buty będą najlepsze dla mojego dziecka? Nie ma na to oczywiście jednoznacznej odpowiedzi i nie ma jednego modelu butów, który będzie idealny dla każdego. Wszystko zależy od budowy stopy i wieku dziecka. Poniżej przedstawimy krótki poradnik, który może pomóc Wam, Rodzicom, w wyborze optymalnego modelu dla Waszego dziecka.
Dlaczego wybór odpowiedniego obuwia jest tak istotny?
Mogłoby się wydawać, że obuwie nie ma dużego znaczenia w kształtowaniu stóp i całego ciała u dzieci. Nic bardziej mylnego – prawidłowe obuwie, używane od najmłodszych lat może odpowiednio stymulować stopę. Z kolei w przypadku wady stóp u dziecka wybór nieodpowiedniego obuwia może jeszcze bardziej zwiększyć dysfunkcje w obrębie stopy.
W jaki sposób kształtuje się stopa dziecka?
Stopa i prawidłowa budowa łuków w stopie pełnią kluczową rolę w tworzeniu prawidłowej postawy i napięcia mięśniowego w całym ciele Twojego dziecka. Dziecko zaczyna chodzić po ukończeniu pierwszego roku życia, ale to wcale nie znaczy, że od razu jest prawidłowo zbudowana. Proces tworzenia się wszystkich łuków w stopie, czyli tzw. proces wysklepienia stopy jest najbardziej dynamiczny na przełomie okresu przedszkolnego i szkolnego, a kończy się do 13 roku życia dziecka. Po tym czasie każda stopa powinna posiadać dwa łuki: podłużny i poprzeczny, a także trzy punkty podparcia: kość piętową, oraz pierwszą i piątą kość śródstopia. Prawidłowe obciążenie tych punktur gwarantuje prawidłowy chód i napięcie mięśniowe w cały ciele. Jakiekolwiek wady stopy mogą negatywnie wpłynąć na powyższe punktu, prowadząc do nieprawidłowej pracy mięśni w całym ciele. Stąd tak ważna jest szybka diagnoza i korekcja nieprawidłowości w stopie Twojego dziecka
Jak wady stóp mogą wpływać na postawę ciała dziecka?
Prawidłowa budowa stopy obejmuje odpowiednie obciążenie trzech punktów podparcia, oraz prawidłowe wysklepienie obu łuków w stopie. Zmniejszenie któregoś łuków w stopie powoduje pogorszenie napięcia mięśniowego i równowagi w ciele dziecka, a także może prowadzić do występowania urazów w obrębie stopy, kończyn dolnych lub innych części ciała. Również zwiększenie wysokości podłużnego łuku może mieć związek z nieodpowiednim napięciem mięśniowym i zaburzeniami w obrębie kręgosłupa i kończyn dolnych. Oznacza to, że stopy są podstawą w ciele dziecka. Ich nieprawidłowa budowa nie ogranicza się do problemów tylko i wyłącznie w ich obrębie, ale wpływa na całe ciało Twojego dziecka. Nieprawidłowe napięcie mięśniowe może nawet spowodować problemy z koncentracją i nauką, więc tym bardziej potrzebna jest Twoja szybka reakcja
Odpowiednie obuwie
Tak jak już wspomnieliśmy wybór obuwia zależy przede wszystkim od wieku i budowy stopy. Buty od okresu niemowlęcego do okresu przedszkolnego powinny posiadać leciutko usztywnioną piętę i elastyczną przednią część buta. Zapewni to stabilizację pięty, która w okresie wczesnodziecięcym jest jeszcze fizjologicznie koślawa. Duża elastyczność przedniej części buta będzie stymulowało dziecko do prawidłowego stawiania stopy na podłożu. Jeżeli została stwierdzona u Twojego dziecka koślawość pięty, odbiegająca od normy wybierz wyższe buty z większą stabilizacją okolic pięty. Będą chroniły stopę Twojej pociechy przed nadmiernym uciekaniem do środka. Lepiej, żeby taki but nie był zbyt usztywniony na podeszwie bo to ogranicza przetaczanie stopy. Postaraj się też, aby buty były w rozmiarze stopy dziecka. Zbyt duży but może powodować niepoprawne stawianie stopy do wewnątrz. Pilnuj także, aby dziecko poprawnie zakładało i wiązało lub zapinało buty. Obserwuj też jak szybko i w jakich miejscach ściera się podeszwa. To również pomoże Ci ocenić, czy dziecko prawidłowo stawia stopę. Jeżeli stopa Twojego dziecka posiada duże deformacje bądź u dziecka zostały stwierdzone problemy neurologiczne koniecznie skonsultuj wybór obuwia z fizjoterapeutą bądź z lekarzem. W takim wypadku warto rozważyć sztywniejsze i bardziej stabilizujące obuwie, specjalistyczne wkładki lub inne pomoce ortopedyczne, prawidłowo ustawiające stopę.
Badanie podologiczne i wybór odpowiednich wkładek
Czasami najlepszym rozwiązaniem będzie wykonanie profesjonalnego badania podologicznego, które zdiagnozuje wszystkie odchylenia od normy w stopie i na tej podstawie będzie można utworzyć indywidualne wkładki. Na takie badanie i dobranie wkładek najczęściej kieruje dziecko fizjoterapeuta bądź ortopeda. Należy jednak pamiętać o kilku podstawowych zasadach stosowania wkładek. Po pierwsze nie zastąpią one terapii i nie są w stanie całkowicie skorygować stopy dziecka. Optymalnym rozwiązaniem będzie połączenie ćwiczeń z noszeniem wkładek. Samo noszenie wkładek może zniwelować szybkość postępowania wady stopy, ale raczej jej nie zmniejszy. Po drugie: konieczna jest weryfikacja jak wkładki wpływają na całe ciało dziecka i czy faktycznie korygują stopę. Z kolei odpowiednio skorygowana stopa spowoduje lepsze ustawienie kolan, bioder, kręgosłupa, a nawet głowy i barków. Może okazać się, że sama korekcja stopy znacznie poprawia postawę całego ciała Twojego dziecka! Po trzecie: wkładki nie nadają się do każdego typu obuwia. Nie można ich stosować w balerinkach, sandałach i butach zimowych. Najlepiej sprawdzą się przy zwykłych butach sportowych. Nie łączymy też wkładek z butami ortopedycznymi. Pamiętaj aby najpierw zakupić buty, w których będzie chodzić dziecko, a dopiero później dopasowywać do nich wkładki. Buty powinny być ciut większe niż stopa dziecka, tak aby bez problemu zmieściła się w nich wkładka. Przy zakupie wkładek zostaniesz odpowiednio poinstruowany, w jaki sposób dziecko powinno się stopniowo przyzwyczajać do nowego obuwia. Zazwyczaj zaczynamy od stopniowego wydłużania okresu chodzenia w butach z wkładką i liczymy się z tym, że mogą one spowodować niewielkie dolegliwości bólowe stóp dziecka.
Na rynku można spotkać też gotowe wkładki, korygujące najczęściej występujące wady, czyli płaskostopie bądź koślawość pięty. Takie wkładki też mogą okazać się dobrym i tańszym rozwiązaniem, niż wkładki robione na indywidualne zamówienie, ale konieczna jest weryfikacja, czy są dobre właśnie dla Twojego dziecka. Nieprawidłowo dobrane wkładki to wyrzucone pieniądze w błoto i strata cennego czasu, który można byłoby przeznaczyć na korekcję stopy dziecka.