Zniesione lub zwiększone fizjologiczne krzywizny kręgosłupa, skrzywienie kręgosłupa, czyli skolioza, choroba dyskopatyczna, kręgozmyk, choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa, czy choroba Scheuermanna, to tylko nieliczne dysfunkcje związane z kręgosłupem człowieka. Czy wszystkie te dolegliwości są przeciwwskazaniem do aktywności fizycznej i uniemożliwiają normalne funkcjonowanie?
Czy skolioza jest przeciwwskazaniem do treningu siłowego?
Nie! Wręcz odwrotnie. Poprawnie wykonany trening jest szansą na wyeliminowanie dolegliwości bólowych i na poprawę ruchomości kręgosłupa. Oczywiście rodzaj treningu i ćwiczenia zależą od stopnia skrzywienia kręgosłupa. Pamiętaj, że duża skolioza oznacza dużą asymetrię postawy ciała – skrócenie boku i asymetryczne ustawienie miednicy bądź łopatek. Musisz zatem zwracać szczególną uwagę na sposób wykonywania ćwiczeń, tak aby nie pogłębiać istniejącej wady postawy. W przypadku zdiagnozowanej, dużej skoliozy koniecznie skonsultuj trening na siłowni z fizjoterapeutą i lekarzem ortopedą. Nauczysz się dzięki temu, jak wykonywać poszczególne ćwiczenia oraz jakich aktywności musisz unikać.
Czy pogłębiona kifoza piersiowa lub pogłębiona lordoza w odcinku lędźwiowym są przeciwwskazaniem do treningu siłowego?
Również nie! Pogłębione lub zmniejszone krzywizny kręgosłupa skutkują nieprawidłową postawą ciała i nieprawidłową pracą mięśniową, a więc i nieprawidłowym wykonywaniem ćwiczeń. Musisz zatem dostosować intensywność treningu, tak abyś mógł/mogła na każdym etapie ćwiczenia korygować ustawienie kręgosłupa. Bez korekcji będziesz tylko pogłębiał/a obecne zaburzenia i dodatkowo mogą się u Ciebie zwiększyć dolegliwości bólowe spowodowane nadmiernym napięciem mięśniowym i przeciążeniem mięśni stawów. Przykładowo zwiększona lordoza w odcinku lędźwiowym bardzo często powoduje zmniejszenie siły mięśniowej w centrum tułowia, czyli w brzuchu. Zbyt trudne ćwiczenia będą powodowały kompensację w postaci jeszcze większej lordozy w odcinku lędźwiowym przy nieprawidłowej pracy brzucha. W efekcie wcale nie pracujemy nad stabilizacją, a tylko pogłębiamy i tak już istniejący problem. Natomiast przy odpowiedniej korekcji, czyli prawidłowym ustawieniu miednicy w tyłopochyleniu oraz napięcia mięśni brzucha jeszcze przed wykonaniem ćwiczenia – stabilizujesz odcinek lędźwiowy bez jego dodatkowego przeciążenia. Warto, abyś ćwiczył/a przed lustrem lub w obecności instruktora, dzięki czemu masz możliwość obserwacji swojej postawy w trakcie każdego ćwiczenia.
Czy przy chorobie dyskowej kręgosłupa mogę trenować na siłowni?
I tak i nie. Krążek międzykręgowy w kręgosłupie zbudowany jest z pierścienia włóknistego i z jądra miażdżystego. Choroba dyskowa polega na przeciążeniu krążka, rozerwaniu pierścienia włóknistego i „wylania” się jądra miażdżystego poza krążek. Jeżeli Twój krążek jeszcze się nie zagoił, zalecamy wstrzymanie się z aktywnością fizyczną i korzystanie jedynie z usług profesjonalnego fizjoterapeuty, który wdroży odpowiednią terapię manualną i delikatne ćwiczenia odciążające kręgosłup. Kolejnym etapem leczenia może być wprowadzenie delikatnych zajęć stabilizujących i wzmacniających mięśnie kręgosłupa, czyli np. zajęcia „zdrowy kręgosłup”, „pilates’, czy „joga”. Zalecamy wprowadzenie ćwiczeń aerobowych i siłowych dopiero po kilku tygodniach regularnych ćwiczeń. Wtedy będziesz miał pewność, że trening na siłowni nie spowoduje ponownego „wysunięcia się dysku” i kolejnych niepotrzebnych dolegliwości bólowych. Pamiętaj również, że tak naprawdę kręgosłup w miejscu dawnego uszkodzenia nawet po kilku latach będzie nieco słabszy i jego struktury nie będą już takie wytrzymałe, dlatego szczególnie musisz uważać na sposób wykonywania ćwiczeń i podnoszenia ciężarów.
Co warto zrobić przed rozpoczęcie treningu przy dolegliwościach kręgosłupa?
Najpierw polecamy odpowiednią diagnozę, czyli odnalezienie przyczyny dolegliwości kręgosłupa. Czasami kluczem do sukcesu będzie najpierw zastosowanie odpowiedniej terapii, a dopiero później w celu otrzymania długotrwałych rezultatów koniecznie będzie pójście na siłownię.
Dodatkowo koniecznie obserwuj siebie. Jeśli czujesz się dobrze po treningu, to świetnie. Jeżeli jednak po ćwiczeniach czujesz dyskomfort i ból kręgosłupa, to znaczy, że coś robisz niepoprawnie i warto się lepiej przyjrzeć sposobom wykonywania przez Ciebie różnych ćwiczeń. Być może w takim wypadku trening jest po prostu zbyt intensywny.
Pamiętaj! Źle wykonany trening może jedynie zwiększyć istniejące wady postawy i kręgosłupa, oraz może spowodować pojawienie się bądź zwiększenie dolegliwości bólowych. Jeżeli masz jakiekolwiek wątpliwości, dotyczące Twojego treningu, skontaktuj się z fizjoterapeutą lub lekarzem, oraz skorzystaj z pomocy trenera personalnego. Regularny poprawnie wykonany trening korzystnie wpłynie na gorset mięśniowy – wzmocni mięśnie grzbietu i brzucha, skoryguje wady postawy, zwiększy ruchomość kręgosłupa i zmniejszy jego dolegliwości bólowe.
Mgr fizjoterapii Natalia Twarowska