Ciąża to wyjątkowy czas w życiu kobiety, wypełniony radością i ekscytacją, ale również licznymi wyzwaniami. Jednym z najczęstszych problemów, z którymi muszą zmierzyć się przyszłe mamy, jest ból kręgosłupa. Zmieniające się ciało, rosnący brzuch i przesunięcie środka ciężkości sprawiają, że cały układ ruchu narażony jest na dodatkowe obciążenia. Na szczęście istnieją sprawdzone metody, dzięki którym można złagodzić uciążliwe dolegliwości i znacznie poprawić komfort codziennego funkcjonowania w okresie oczekiwania na dziecko.
Bóle kręgosłupa w ciąży – przyczyny
Bóle kręgosłupa w ciąży mogą mieć wiele różnych przyczyn. Bardzo często wynikają z szeregu różnych, skumulowanych czynników. Które z nich są najczęściej spotykane? Przede wszystkim należy wspomnieć o zmianie postawy. Środek ciężkości przesuwa się do przodu, a kobieta musi zaangażować do pracy inne mięśnie niż dotychczas, aby utrzymać równowagę. Dodatkowe obciążenie prowadzi często do powstania napięć w dolnej części pleców, co na dłuższą metę powoduje ból.
Dyskomfort wynika też z braku aktywności fizycznej. Niedobór ruchu już po kilku tygodniach może doprowadzić do znacznego osłabienia mięśni wspierających kręgosłup. Dlatego tak ważne jest, aby w miarę możliwości przyszłe mamy jak najdłużej pozostawały aktywne.
W czasie ciąży naturalnie rośnie masa ciała. Zwiększeniu ulega nacisk wywierany na kręgosłup – mowa tu w szczególności o odcinku lędźwiowym. Dodatkowo hormony, takie jak relaksyna, powodują rozluźnienie mięśni i stawów, a osłabienie stabilności przyczynia się do występowania dolegliwości bólowych.
Rodzaje bólu pleców w ciąży
Ból pleców w ciąży pojawia się w różnych odcinkach kręgosłupa. Najczęściej jednak ma miejsce w dolnej części lędźwiowej, tuż nad pośladkami. Nasila się z reguły w czasie stania, chodzenia lub długotrwałego siedzenia. Niektóre mamy spotykają się też z dyskomfortem w okolicy miednicy. Na wysokości kości krzyżowej i w okolicach bioder rozluźniają się mięśnie i więzadła w wyniku przygotowań do porodu. Brak stabilności w tej okolicy nie sprzyja plecom.
Zdarza się, że ból promieniuje do nóg w wyniku ucisku na nerw kulszowy. Z reguły przyczyną takiego stanu rzeczy jest zmiana postawy. Dyskomfort pojawia się wówczas w dolnej części pleców, w okolicy pośladków i w kończynach dolnych. Z reguły wiąże się to z uczuciem mrowienia i drętwienia.
Nieco rzadziej występuje ból karku, kręgosłupa piersiowego i szyi. Jest ściśle związany ze zmianami zachodzącymi w ciele w okolicach piersi, wywołującymi przeciążenia kręgosłupa piersiowego. Uciążliwość problemu może być zwiększana przez dodatkowy stres i napięcie psychiczne.
Sposoby na złagodzenie bólu kręgosłupa w ciąży
Złagodzenie bólu kręgosłupa w ciąży jest możliwe. Istnieje wiele rozwiązań, dzięki którym komfort przyszłej mamy może ulec znacznej poprawie.
Aktywność fizyczna
Regularne ćwiczenia służące wzmocnieniu mięśni pleców, brzucha i miednicy są niezwykle ważne. Warto je wykonywać, jeśli tylko stan zdrowia na to pozwala. Dobrze sprawdzają się spacery, joga, pływanie i stretching. Bardzo ważne jest jednak to, aby nie decydować się na żadną aktywność bez wcześniejszej konsultacji z lekarzem specjalistą prowadzącym ciążę.
Ergonomiczne otoczenie
Kręgosłup w ciąży zawsze podlega silnym obciążeniom. Aby ograniczyć negatywne konsekwencje takiego stanu rzeczy, należy dbać o właściwą postawę – zarówno podczas stania i siedzenia, jak i leżenia. Krzesła powinny mieć ergonomiczne oparcie, a wszystkie inne elementy znajdujące się na stanowisku pracy i w miejscu przeznaczonym do odpoczynku należy dobrać tak, aby minimalizowały napięcia mięśniowe na całym ciele (ze szczególnym uwzględnieniem pleców).
Masaże i fizjoterapia
Masaże relaksacyjne i terapeutyczne, zwłaszcza w dolnej części pleców, mogą przynieść ulgę w bólu. Dobry specjalista jest w stanie pomóc we wzmocnieniu mięśni odpowiadających za stabilizację kręgosłupa. Coraz częściej wskazuje się też na korzyści związane z korzystaniem z usług fizjoterapeutów uroginekologicznych.
Relaks i ćwiczenia oddechowe
Stres i napięcie emocjonalne to czynniki, które zwiększają napięcie mięśniowe. Medytacja, ćwiczenia oddechowe i joga są w stanie pomóc w poprawie ogólnego samopoczucia. Warto wygospodarować na nie odrobinę czasu każdego dnia. Dzięki nim ciało się rozluźnia, a plecy pozostają w lepszej kondycji przez cały okres ciąży.
Wsparcie ortopedyczne
W ramach profilaktyki i łagodzenia występujących dolegliwości często polecane są akcesoria, takie jak poduszki, pasy ciążowe, a nawet odpowiednie materace. Ich zadaniem jest złagodzenie nacisku wywieranego na kręgosłup podczas snu i codziennych aktywności. Warto z nich korzystać, ale najlepiej wybrać produkty korzystając ze wsparcia lekarza ortopedy lub kompetentnego fizjoterapeuty.
Kiedy pójść do lekarza?
Ból kręgosłupa w ciąży to powszechny problem, z którym czasem można poradzić sobie na własną rękę lub z pomocą fizjoterapeuty. Zdarza się jednak, że konieczne jest umówienie się na konsultację z lekarzem. Kiedy warto to zrobić? Niepokojącym symptomem jest m.in. brak ustępowania bólu mimo odpoczynku. Również dyskomfort promieniujący do kończyn to alarmujący sygnał. Trudności z kontrolowaniem pęcherza, kłopoty z oddychaniem czy pojawienie się silnego bólu brzucha i pleców w jednym czasie to objawy, których nie można lekceważyć. Zawsze wymagają one pomocy lekarskiej.
Samodzielne radzenie sobie z dyskomfortem jest możliwe wówczas, gdy ból jest łagodny, pojawia się sporadycznie i można go złagodzić odpoczynkiem, domowymi ćwiczeniami, zmianą postawy lub masażem. A co, gdy pomoc jest już potrzebna? Do jakiego specjalisty się udać? Najlepsze efekty można osiągnąć dzięki korzystaniu zarówno z pomocy ortopedy, jak i fizjoterapeuty. Współpraca tych dwóch specjalistów jest najlepsza dla samopoczucia pacjentki.
Istnieją liczne sposoby na złagodzenie bólu kręgosłupa i warto z nich korzystać. Trzeba to jednak robić z głową. Kluczowe jest słuchanie swojego ciała i reagowanie na pierwsze symptomy pojawiającego się dyskomfortu, aby uniknąć jego nasilenia. Warto pamiętać o tym, że zwlekanie z wizytą u specjalisty nigdy nie przynosi dobrych efektów. Właściwa opieka fizjoterapeuty i ortopedy może znacząco poprawić komfort przyszłej mamy, pozwalając jej cieszyć się okresem ciąży bez zbędnych dolegliwości.