Obecny styl życia dzieci i nastolatków niestety prowadzi do powstawania wad stóp i wad postawy. Jako rodzic na pewno zastanawiasz się na co warto zwrócić uwagę i w którym momencie życia dziecka istnieje największe ryzyko pogłębienia różnych wad w obrębie ciele Twojego dziecka.
Prawidłowa budowa stopy
Stopa dorosłego człowieka posiada dwa łuki – podłużny i poprzeczny oraz trzy punkty podparcia: kość piętową, pierwszą i piątą kość śródstopia., Prawidłowe ukształtowanie wyżej wymienionych struktur wpływa na całe ciało i gwarantuje prawidłowy chód i napięcie mięśniowe w całym ciele. Na pewno zastanawiasz się, jak wygląda proces budowy stopy u Twojego dziecka w zależności od jego wieku. Dziecko zaczyna chodzić samodzielnie około rok po narodzinach. Oczywiście nie oznacza to, że jego stopa jest od razu prawidłowo zbudowana. Do 3 roku życia stopa może fizjologicznie uciekać do środka. Łuki poprzeczne i podłużne z kolei mogą tworzyć się aż do okresu późno szkolnego. Dlatego w tym okresie tak ważna jest profilaktyka, kontrola budowy stopy dziecka oraz dobór prawidłowego obuwia i aktywności fizycznej. Jest to dlatego tak bardzo ważne, że stopa jest najbardziej plastyczna do 8 roku życia. Czyli w przypadku występowania odchyleń od normy, to właśnie w tym okresie najłatwiej można je korygować.
Najczęstsze wady stóp u dzieci
Fakt, że budowa stopy kończy się dopiero między 10-13 rokiem życia, nie oznacza, że w międzyczasie należy bezczynnie czekać i dopiero w późniejszym etapie życia dziecka można ocenić jego stopę. Już w okresie wczesnodziecięcym można zauważyć tendencję do nadmiernej koślawości stopy, czyli do uciekania stopy do środka. Najczęściej wada ta łączy się z niewystarczającym wysklepieniem łuku podłużnego i nazywana jest stopą płasko-koślawą. Problem niestety nie ogranicza się tylko do samej stopy. Często dodatkowo można zaobserwować u dziecka obniżone napięcie mięśniowe i kolana skrzyżowane w „x”. To niesie za sobą szereg innych negatywnych konsekwencji, takich jak pogorszenie równowagi, a nawet koncentracji Twojego dziecka. Kolejny problem w obrębie stopy to obniżenie łuku poprzecznego czyli „płaskostopie poprzeczne”. Efektem tej dysfunkcji jest nieprawidłowe przeniesienie napięcia mięśniowego po całych kończynach dolnych i reszcie ciała. Czasami wady stóp dotyczą niewłaściwego podparcia któregoś z trzech punktów podparcia, co jak możesz się domyślić, także wpływa na całe ciało dziecka. Podsumowując niezależnie od rodzaju dysfunkcji stopy, musisz sobie zdawać sprawę, że jest wielce prawdopodobne, że będzie to miało wpływ na całe ciało i funkcjonowanie Twojego dziecka.
Jak pomagać stopie w prawidłowym rozwoju?
Istnieje kilka metod, które mogą pomóc w korekcji delikatnych wad stóp Twojego dziecka. Musisz mieć świadomość, że czasami mimo wszelkich starań może okazać się, że potrzebna będzie pomoc specjalisty, który indywidualnie dobierze proces leczenia. Na razie jednak skupmy się na odpowiedniej profilaktyce. Po pierwsze już od pierwszych kroków dziecka zwróć uwagę na obuwie, które nosi. Odpowiedni but powinien mieć delikatnie usztywniona piętę, aby stopa nie uciekała do środka i elastyczną podeszwę, która umożliwi tzw. przetaczanie stopy, czyli poprawny wzorzec chodu. Zbyt sztywne ortopedyczne obuwie może utrudniać obciążanie przedniej strony stopy. Po obuwiu Twojego dziecka możesz zauważyć, czy w stopie dzieją się niepokojące zmiany, Zaobserwuj, czy podeszwa nie jest bardziej wytarta po wewnętrznej bądź zewnętrznej stronie. Jeżeli jest, może to świadczyć o nieprawidłowej budowie stopy. Po drugie kontroluj aktywność fizyczną Twojego dziecka. Zalecana codzienna dawka ruchu to minimum 60 minut dziennie. Aktywność fizyczna jest jednym z czynników, które pozytywnie wpływają na całą postawę ciała, również na stopy. Pamiętaj, że niektóre dyscypliny sportowe wpływają w różny sposób na poszczególne części ciała. Przykładowo pływanie jest sportem korzystnie wpływającym na grzbiet i kręgosłup, ale ze względu na brak obciążenia nie wpływa ani korzystnie ani negatywnie na budowę stopy. Z kolei sporty z dużą ilością podskoków mogą prowadzić do większej ilości urazów w przypadku stopy z dużym obniżeniem siły mięśniowej. Nie należy oczywiście obawiać się aktywności fizycznej. Istnieje wiele dowodów, że ruch pozytywnie wpływa na cały organizm.
Leczenie wad stóp u dzieci
Niestety czasami profilaktyka, odpowiednia ilość ruchu i nawet to najlepsze obuwie to za mało i u Twojego dziecka wady stóp będą się pogłębiać. Mamy nadzieję, że przekonaliśmy Cię, jak bardzo negatywnie wpłynie to na całe jego ciało. W takim wypadku najlepszym rozwiązaniem będzie wizyta u fizjoterapeuty, który dobierze indywidualny program leczenia. W niektórych wypadkach zupełnie wystarczające są regularnie wykonywane ćwiczenia domowe. Czasami ćwiczenia domowe muszą być połączone z kompleksową terapią wykonywaną w gabinecie ze współpracą terapeuty. Często ćwiczenia nie obejmują samych stóp, ale całego ciała dziecka. Dodatkowo będzie to doskonała okazja do skontrolowania całej postawy ciała. Niekiedy idealnym uzupełnieniem terapii będzie wyrobienie indywidualnie dopasowanych wkładek. Na wizytę umawiasz się w gabinecie podologicznym lub fizjoterapeutycznym, gdzie odpowiednio wykwalifikowana osoba na podstawie zdjęcia podologicznego stóp Twojego dziecka wyrobi wkładki. Koniecznie będzie sprawdzenie, czy faktycznie wkładki korygują zarówno wady stóp, jak i całą postawę ciała. Pamiętaj, że same wkładki nie korygują wad stóp i nie rozwiążą całkowicie problemu. Ich zadaniem jest przeciwdziałanie pogłębianiu dysfunkcjom stóp. Musimy też uprzedzić Cię, że w trakcie terapii na jakiekolwiek pozytywne zmiany będzie trzeba chwilę poczekać. Nie ma szansy, że ćwiczenia poprawią trwale stopę w kilka tygodnia. Potrzebna będzie odrobina cierpliwości i przede wszystkim regularność. Codziennie wykonywane ćwiczenia, nawet przez kilka minut, na pewno przyniosą korzystne rezultaty w całym ciele Twojej pociechy.